حفظ محرمانگی اصل مهم در مراکز مشاوره دانشجویی/ استقبال از صدای مشاور و احوالپرسی

به گزارش روابط عمومی سازمان امور دانشجویان به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ دکتر حمیدرضا حسن‌آبادی مدیرکل دفتر مشاوره، سلامت سازمان اموردانشجویان و دانش‌آموخته مقطع دکتری تخصصی رشته روانشناسی تربیتی دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی است.

از زمینه‌های فعالیت وی مداخله در مشکلات تحصیلی و اختلالات یادگیری، یادگیری چندرسانه‌ای، بار شناختی و طراحی آموزشی، آمار، سنجش و روش‌شناسی پژوهش در علوم رفتاری است که از آذرماه سال ۱۴۰۳ فعالیت خود را به عنوان مدیرکل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی سازمان آغاز و در این مدت طرح‌های متعددی از جمله طرح صدای مشاور و طرح احوالپرسی و همچنین برپایی نخستین نشست مشترک کارشناسان اجرایی مراکز مشاوره و بهداشت دانشگاه های سراسر کشور را دنبال کرده است.

از جمله فعالیت مهم این مرکز اجرای ۲ طرح احوالپرسی و صدای مشاور است که با او درباره کم و کیف اجرای این طرح‌ها در کاهش آسیب‌های روانشاختی دانشجویان گفت‌وگو کردیم که در زیر می‌خوانید:

ایرنا: شما از هزار و ۲۵۰ روز تماس شبانه‌روزی مراکز مشاوره توسط ۸۰۰ کارشناس خبر دادید، روند این حجم از تماس‌ها در سه سال و میزان تماس‌ها در یک سال اخیر چگونه بوده است؟

دکتر حسن آبادی: روند مراجعه دانشجویان به مراکز مشاوره دانشجویی در طول این سال‌ها روبرو رشد بوده و در یک سال اخیر یعنی از نیمه دوم سال۱۴۰۴-۱۴۰۳ تاکنون سیر صعودی، هم از سوی دانشجویان و هم از سوی مراکز به دانشجویان داشته است.

یکی از فعالیت‌های این مرکز در این سال‌ها شناسایی نقاط بحران و استرس زا در زمان امتحانات بود که با این اقدام در نیمسال اول تحصیلی سال گذشته صدای مشاور راه اندازی شد.

ایرنا: راه‌اندازی سامانه صدای مشاور دانشجو تا چه میزان درکاهش نقاط بحران و استرس زا نقش داشته است؟

دکتر حسن آبادی: این طرح با هدف حمایت از دانشجویان در ایام امتحانات و کاهش عوارض ناشی از فشارهای روانی در این ایام راه اندازی شد. در واقع این طرح فعالیت خود را با مشارکت مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه شاهد و با همکاری مراکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه‌های مناطق ۱۰ گانه کشور از ۲۰ دی ماه تا ۲۰ بهمن ماه از ساعت ۱۸ تا ۲۴ و در دو بخش اختصاصی روانشناسی و مشاوره تحصیلی خدمات مشاوره تلفنی را به صورت رایگان آغاز کرد.

در طرح صدای مشاور از همکاری مشاوران و روانشناسان منتخب مراکز مشاوره دانشگاه‌ها که دارای سابقه و تجربه کافی در حوزه مشاوره دانشجویی هستند، استفاده شده است و در کنار آن به منظور ارتقای سطح دانش و مهارت مشاوران تلفنی، با حضور استادان مجرب این حوزه، کارگاه آموزشی نیز به صورت مجازی برگزار شد و شرکت کنندگان آموزش‌های تخصصی لازم را فرا گرفتند و برای ارایه خدمات تخصصی آماده شدند.

هدف در این طرح ارایه خدمت به دانشجویان است بدین‌گونه که دانشجویان در ایام امتحانات با این سامانه تماس می‌گرفتند تا از نظرات مشاوران خبره برای غلبه بر مسائل استرس زا استفاده کنند. این مرکز طرح صدای مشاور را با کمترین امکانات راه اندازی کرد و پنج روز قبل از شروع امتحانات تا پنج روز بعد از امتحانات مشاوره می‌داد. نکته جالب اینکه تماس‌های دانشجویان با صدای مشاور به حدی بود که دانشجویان به مدت طولانی پشت خط می‌ماندند و حتی از دانشگاه آزاد و علوم پزشکی با این سامانه تماس داشتند.

این مرکز حتی در ایام نوروز هم صدای مشاور را فعال کرده بود و به عبارتی دانشجو رها نمی‌شد. در واقع هدف ما پیگیری و شناسایی زود هنگام مسائل دانشجویان و مداخله به هنگام بود که امسال پس از پایان ایام تعطیلات عید با استقبال دانشجویان از این طرح روبرو شدیم.

طرح‌ملی احوالپرسی عکس صدای مشاور است یعنی در صدای مشاور ما منتظر تماس بودیم اما در طرح احوالپرسی مراکز مشاوره با دانشجویان تماس می‌گرفتند.

ایرنا: یکی از اقدامات این مرکز در دوران جنگ تحمیلی ۱۲ روز علیه ایران اجرای طرح احوالپرسی بود، روند کیفی این طرح را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

دکتر حسن آبادی: در پی بحران جنگ اخیر و تأثیرات روانشناختی، اجتماعی و جسمی ناشی از آن بر خانواده‌های ایرانی و دانشجویان، این مرکز پس از اجرای گام دوم صدای مشاور در ایام نوروز قرار بود گام سوم آن در ۲۳ تیرماه امسال آغاز شود که با جنگ ۱۲ روزه علیه کشور صدای مشاور به طرح ملی احوالپرسی وصل شد.

طرح‌ملی احوالپرسی عکس صدای مشاور است یعنی در صدای مشاور ما منتظر تماس بودیم اما در طرح احوالپرسی مراکز مشاوره با دانشجویان تماس می‌گرفتند.

این طرح از تاریخ ۸ تیر تا ۲۵ مرداد با هدف همدلی و همراهی دانشگاه‌ها با دانشجویان، شناسایی و غربالگری دانشجویان در معرض خطر، و ارایه حمایت‌های روانی اجتماعی اجرا شد.

طرح ملی احوالپرسی دارای استانداردهای اجرایی لازم نظیر تدوین فرم مصاحبه و دریافت تأیید اجرای آن، تهیه دستورالعمل اجرای مصاحبه، آموزش به کارشناسان مصاحبه‌کننده با مدرک مرتبط روانشناسی و مشاوره قبل از اجرای طرح، حضور مستمر و مداوم سرپرست در هر دانشگاه جهت رفع مشکلات و ابهامات کارشناسان مجری، نظارت و پیگیری روزانه توسط همکاران دفتر مشاوره و سلامت بر روند اجرای طرح و در نهایت، گزارش‌گیری هفتگی بود.

ضرورت اجرای طرح ملی احوالپرسی به دلیل وجود استرس‌های اولیه و احتمال تروماهای ناشی از بحران اخیر و همچنین پیشگیری از آسیب‌های جدی برای دانشجویان بود و شیوه اجرای این طرح به شکل مصاحبه تلفنی بوده و توسط روانشناسان و مشاوران مجرب و متبحر مراکز مشاوره انجام می‌ شد.

البته با وجود تعطیلات تابستانی دانشگاه‌ها، تعطیلات رسمی دهه محرم و برخی مشکلات درون دانشگاهی، ۱۱۰ دانشگاه از مجموع ۱۱۵ دانشگاه با مشارکت ۸۰۰ کارشناس به عنوان مصاحبه‌گر تلفنی، اجرای طرح را آغاز کرده‌اند. در این طرح یک مصاحبه تلفنی با هر فرد دانشجو به مدت ۱۵ دقیقه یا بیشتر انجام گرفت.

ایرنا: چه تعداد از کارشناسان زن و مرد بودند؟

دکتر حسن آبادی: دو سوم کارشناسان زن بودند که آموزش های لازم قبل از مشاوره به آنها داده می‌شد.

هفته اخیر اولین نشست مشترک کارشناسان مراکز مشاوره و بهداشت برگزار و در کنار آن کارگاه آموزشی در سه بخش روانشناسی و مشاوره، بهداشت و مددکاری با هدف بازآموزی و نوآموزی برگزار شد.

ایرنا: روند نظارت روی کارشناسان مراکز مشاوره و به عبارتی حفظ محرمانگی چگونه است؟

دکتر حسن آبادی: مسئول پرونده یا مشاور هر دانشجو و درجه حفظ محرمانگی کاملا مشخص است که این اطلاعات کجا ثبت می‌شود. در واقع این پرونده‌ها در مرکز سامانه‌های محرمانه ثبت می‌شود و تنها در اختیار یک نفر و آن هم خودم قرار دارد. پس کاملاً محرمانه است ضمن اینکه هر پرونده بدون ذکر اسم واقعی دارای یک کد است به این دلیل که پرونده‌های روانشناختی قواعد خاص خود را دارد بنابراین ایمن بودن مراکز مشاوره از نکات قابل توجهی است که هیچ‌کس حق ورود به آن را ندارد.

از طرفی دانشجویان باید بدانند که پرونده‌ها رها نمی‌شوند یعنی پس از مشاوره، پرونده دانشجو همانجا از مشاور تحویل گرفته می‌شود و فعالیت خود مشاور هم توسط مدیر مرکز رصد و پرونده‌ها و اطاعات دانشجو محفوظ می‌شود. قاطعانه اعلام می‌کنم آن چیزی که در مراکز مشاوره اتفاق می‌افتد تا به امروز با استقبال روبرو بوده و گویا این خانه‌ اَمن، امن‌تر شده و امن‌تر خواهد شد اگرچه حساسیت‌های ما هم بیشتر است.

در بین ۸۰۰ کارشناس برخی استادان هم بودند که با دانشجو و خانواده‌های آنها هم گفت‌وگو می‌کردند که از بین حدود ۱۷۰ هزار تماس، ۱۲۳ هزار تماس موفق داشتیم و مابقی یا پاسخ ندادند یا دوست نداشتند یا فرصت یا شماره تماس را نشناخته بودند. بر این اساس تا به امروز هزار و ۲۵۰ روز تماس شبانه‌روز و خدمت طی سه سال‌ونیم از سوی این مرکز به دانشجویان ارایه شده است.

ایرنا: بیشترین خدمات ارائه شده توسط مراکز و مشاوران در چه زمینه‌ای بوده است؟

دکتر حسن آبادی: ضرورت اجرای طرح ملی احوالپرسی به دلیل وجود استرس‌های اولیه و احتمال تروماهای ناشی از بحران اخیر و همچنین پیشگیری از آسیب‌های جدی برای دانشجویان بود و شیوه اجرای این طرح به شکل مصاحبه تلفنی بوده و توسط روانشناسان و مشاوران مجرب و متبحر مراکز مشاوره انجام می‌ شد.

بیشتر موضوعات مطرح شده توسط دانشجویان درباره استرس و اضطراب و افسردگی، امتحانات، آینده شغلی و تحصیلی و ازدواج است.

موضوعات حوزه روانشناسی بسیار گسترده تر است و ما بیشتر بر اقدام پیشگیرانه متمرکز می‌شویم که در این مسیر برنامه های متنوعی داریم.

مرکز در سه سطح مداخلات رشدی و ارتقایی، مداخلات پیشگیرانه و مداخلات درمانی فعالیت دارد و تلاش داریم تا مهارت‌های زندگی را به آنها آموزش دهیم.