رئیس کتابخانه دانشگاه جهرم: کتابخانه را می توان به عنوان موزه پر طراوت اندیشمندان در نظر گرفت.

وقتی به بررسی تاریخ پیشرفت معنوی و تمدن بشریت می پردازیم، رد پای کتابخانه ها را در گذرگاه های پر پیچ و خم تمدن از عصر باستان تا به امروز را به خوبی مشاهده می کنیم. کتابخانه تنها نهاد اجتماعی شناخته شده ای است که زمینه کتابخوانی را فراهم و امر مطالعه را ترویج می کند و موجودیت آن خود به خود هدف نبوده، بلکه هدف اصلی آن خدمت به اجتماع است. همین درجه از اهمیت باعث شد تا گفتگویی با دکتر صادق افروزه رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه جهرم داشته باشیم که توجه شما را به این گفتگو جلب می کنم:

- نقش کتاب و کتابخوانی را در ارتقا و پیشرفت جامعه چگونه ارزیابی می کنید؟
تجربه جهانی نشان داده که رشد و توسعه تمدن ها، ریشه در رشد فکری و فرهنگی هر جامعه ای دارد و بدون رشد فرهنگ کتابخوانی نمی توان به رشد هر تمدنی دل خوش کرد. نقش کتابخانه در انتقال علوم به افراد بسیار سازنده است. از این رو می توان کتابخانه را به عنوان همایش صاحب نظران و موزه پر طراوت اندیشمندان در نظر گرفت. حال اگر فرهنگ کتاب و کتابخوانی در بین جوامع دانشگاهی بیشتر شود اثرات این در رشد و تعالی جامعه بیشتر نمایان خواهد شد.

- دانشگاه دو جنبه دارد. یک جنبه آموزش و یک جنبه پژوهش! آیا شما تاکنون این بررسی را برای کتابخانه‌ دانشگاه داشته‌اید که کدام جنبه از این کتابخانه قوی‌تر است؟ 
در پاسخ به این سوال دقیق شما باید بگویم جنبه آموزشی کتابخانه قوی تر است. در بیشتر دانشگاه ها و به ویژه در دانشگاه های بزرگ، واحد کتابخانه زیر مجموعه ای از واحد پژوهشی است. اما در دانشگاه جهرم، با توجه به ساختار چارت تشکیلاتی که برای آن تنظیم شده، کتابخانه در زیرمجموعه معاونت آموزشی و پژوهشی قرار گرفته و با توجه به اینکه در دانشگاه جهرم آموزش بر پژوهش غالب است ولی این موضوع با رویکرد من و کتابخانه مغایرت دارد. پس اگر ما به دنبال پیشرفت دانشگاه هستیم، می بایست جنبه پژوهشی آن را بیشتر تقویت کنیم.

- کتابخانه دانشگاه جهرم شامل چه بخش‌هایی است؟
کتابخانه دانشگاه جهرم شامل بخش هایی همچون: بخش کتب مرجع، بخش تحصیلات تکمیلی، سالن های مطالعه خانم ها و آقایان، بخش مطالعه گروهی دانشجویان و بخش مطالعه استادان از جمله بخش های کتابخانه هستند.

- چه تعداد عضو، چند عنوان کتاب و چند جلد کتاب در کتابخانه مرکزی دانشگاه جهرم وجود دارد؟
تقریبا 90 درصد دانشجویان عضو کتابخانه هستند و سعی ما بر این بوده تا با ایجاد موقعیت های جدید، بستر را برای جذب هر چه بیشتر دانشجویان به کتاب و کتابخانه فراهم کنیم. یکی از آن موقعیت ها استفاده از دانشجویانی است که با ما در کتابخانه همکاری دارند و ما از آنها به عنوان سفیران و مبلغان کتابخانه استفاده می کنیم و ما در کتابخانه دانشگاه 20 هزار جلد کتاب و 14 هزار عنوان کتاب داریم.

- اولویت ها و برنامه های شما درسال جاری چیست؟
یکی از اهدافی که من در سال جاری دنبال می کنم، ارائه خدمات از حالت سنتی به دیجیتال است که این موضوع در شرایطی که بیماری کرونا ایجاد کرده بیش از پیش نیاز می شود. در واقع مسئولین دانشگاه به این نتیجه رسیده اند که ما راهی جز دیجیتال سازی کتابخانه دانشگاه و ارائه خدمات به صورت الکترونیکی نداریم.

- در راستای الکترونیکی کردن خدمات کتابخانه و یا بازسازی خدمات پیشین خود چه اقداماتی انجام داده اید؟
ما راهی جز استفاده از سامانه های الکترونیکی پیشرفته نداریم. با توجه به نیاز امروز ما و پس از بررسی و تحقیق راجع به سامانه های مختلف کتابخانه ها، با یک شرکت در حال رایزنی هستیم و امیدواریم که این مهم به زودی محقق شود.

- شما در کتابخانه دانشگاه جهرم با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
اگر بخواهیم به بررسی مشکلات در کتابخانه بپردازیم باید آن را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهیم.
ابتدا مشکلات زیرساختی مانند: نبود سامانه اتوماسیون پیشرفته، عدم وجود ورودی جداگانه خانم ها و آقایان برای سالن مطالعه، عدم وجود سیستم های متعدد کامپیوتری برای تحقیق و پژوهش های دانشجویان تحصیلات تکمیلی، عدم وجود روشنایی استاندارد و مطلوب برای مطالعه.
دوم مشکلات ساختاری کتابخانه دانشگاه و چارت سازمانی آن، که ما را با محدودیت های زیادی مواجه کرده است. چیزی که الان در چارت سازمانی کتابخانه تدوین شده، فقط دو کتابدار است که شرح وظایف آنها نیز مشخص است. حال اگر ما بخواهیم در مسیر توسعه کتابخانه و دانشگاه گام بر داریم آن هم با رویکردی پژوهشی و با توجه به حجم گسترده ای از اطلاعاتی که ما در اختیار داریم ابتدا نیازمند آن هستیم که چارت سازمانی کتابخانه ارتقا پیدا کند تا ما با تعداد نفرات بیشتر در حوزه های مختلف تخصصی از جمله کتابداری، کارشناس IT و بخش زبان های خارجی، به ارائه خدمات بپردازیم. 
و سوم نوع نگاه به کتابخانه است. تا زمانی که این نگاه وجود داشته باشد که کتابخانه فقط جاییست برای به امانت گرفتن کتاب، قطعا ما پیشرفت نخواهیم کرد.

- شما برای تغییر نگاه و رویکردی که از آن نام بردید چه کارهایی انجام دادید؟
یکی از اولین اقدامات بنده تعامل هر چه بیشتر با استادان و اعضای هیات علمی بود چرا که استادان یکی از موثرترین افرادی هستند که می توانند در تغییر نگاه دانشجویان به مقوله کتاب و کتابخوانی اثرگذار باشند. استادان در دانشگاه جهرم به مرحله ای از کار رسیده اند که خود را بی نیاز از مقالات و منابع اطلاعاتی می دانند اما غافل از اینکه دانشجو هنوز به آن مرحله از کار نرسیده که احساس بی نیازی نسبت به مقالات و منابع اطلاعاتی داشته باشد.

- استادان و اعضای هیات علمی در ماه چند بار برای گرفتن کتاب به کتابخانه مراجعه می‌کنند؟
اینکه استادان چند بار به کتابخانه مراجعه می کنند زیاد مشخص نیست ولی تعداد محدودی از استادان و اعضای هیات علمی هستند که معمولا به کتابخانه مراجعه می کنند.

- استقبال دانشجویان از کتاب و کتاب‌خوانی چگونه است؟
استقبال دانشجویان از کتاب چندان مطلوب نیست ولی با برنامه هایی که با همکاری کانون کتابخوانی دانشگاه اجرا کردیم این استقبال کمی بهتر شده است. خود من در شبکه های اجتماعی فعالیتی را در جهت ترغیب دانشجویان به کتاب شروع کردم. به عنوان مثال من از طریق شبکه های اجتماعی اطلاعات و زیبایی هایی که در کتابخانه وجود دارد را به نمایش می گذارم تا هم دانشجویان با کتابخانه بیشتر آشنا شوند و هم اینکه آنها به سمت فرهنگ کتاب و کتابخوانی سوق داده شوند.

- شما بفرمائید که ویژگی های یک کتابدارخوب چیست؟
در ابتدا لازم است که کتابدار تخصص و مهارت لازم برای تصدی شغل مورد نظر را داشته باشد. دوم اینکه آنچه برای یک کتابدار حائز اهمیت و حتی در مرتبه‌ای به مراتب بالاتر از دانش کتابداری قرار می‌گیرد اخلاق است؛ به تعبیری، اخلاق اصلی‌ترین ویژگی برای یک کتابدار موفق است. گاهی اوقات من شاهد این بودم که یک برخورد نا مناسب از سوی کتابدار باعث شده تا برخی از مراجعه کنندگان به کتابخانه کلأ با کتابخانه قهر کنند و این موضوع به هیچ عنوان مورد پذیرش من نیست. در کنار این خصیصه مهم، سطح مطالعه کتابدار نیز یکی دیگر از واجبات حرفه کتابداری است؛ عدم مطالعه و یا کاهش ساعات کتاب خواندن از سوی یک کتابدار باعث خواهد شد که در روند کاری‌اش تاثیر منفی بگذارد. مطالعه و به روز بودن یکی از الزامات کاری برای هر کتابدار است. اینکه خودِ کتابدار کتابخوان باشد و با عناوین مختلف آشنایی داشته باشد و بتواند در بهترین شکل ممکن کتاب‌ها را به اعضاء معرفی و پیشنهاد کند اصلی‌ترین هنر یک کتابدار محسوب می‌شود.

- آیا خودتان به کتاب علاقه دارید و بیشتر چه کتاب هایی را دوست دارید؟
اولین ویژگی یک مسئول کتابخانه همین است که خود کتابخوان باشد و به کتاب علاقه داشته باشد. من نیز هر هفته پنجشنبه ها سعی می کنم که یک کتاب را انتخاب و مطالعه کنم و سپس آن را به دیگران معرفی می کنم. علاقه من بیشتر به کتاب های حوزه جامعه شناسی و ادبیات داستانی است.

- آخرین کتابی که در این حوزه مطالعه نمودید چه کتابی بود؟
کتابی که الان مشغول مطالعه آن هستم، به اسم "شدن" اثر میشل اوباما است.

- در پایان هر صحبتی دارید، بفرمائید.
ابتدا از شما تشکر می کنم که در راه اندازی سایت اختصاصی کتابخانه بسیار تلاش کردید و سپس از همه مسئولین دانشگاه در طی این مدت مساعدت های لازم را با ما داشتند بسیار سپاسگزارم.